หลวงพ่อโต วัดบุปผาราม ต.วังกระแจะ อ.เมืองตราด จ.ตราด

          วัดบุปผาราม วัดปลายคลอง หรือวัดเนินหย่อง ตั้งอยู่ที่ ตำบลวังกระแจะ อำเภอเมือง จังหวัดตราด เป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุดในจังหวัดตราด คาดว่าสร้างขึ้นมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในราวรัชสมัยพระเจ้าปราสาททอง (พ.ศ. 2191)

          ภายในวัดมีสิ่งก่อสร้าง โบราณสถาน และโบราณวัตถุหลากหลาย ที่ได้รับการดูแลรักษาบูรณะด้วยความศรัทธาของชุมชนมาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย รัตนโกสินทร์ต้นต้น จวบจนถึงปัจจุบัน

          พระอุโบสถของวัดบุปผารามตั้งอยู่ภายในระเบียงคด มีลักษณะเป็นแบบก่ออิฐถือปูน ผนังด้านนอกสีขาว บานประตูหน้าต่างเป็นไม้ ได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์หลายครั้ง คงศิลปะตั้งแต่สมัยอยุธยาที่ยังสามารถรักษาไว้ได้ และบำรุงรักษาบูรณะใหม่จากของเดิมที่ทรุดโทรม ทำให้พระอุโบสถแห่งนี้มีความทับซ้อนกันของศิลปะทั้งในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์

          ภายในพระอุโบสถประดิษฐาน พระประธาน ชาวบ้านเรียกกันว่า หลวงพ่อโต เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยอยุธยา มีพระพุทธลักษณะพิเศษ คือที่พระเนตร (ดวงตา) และพระขนา (เล็บ) ทั้งนิ้วพระและพระหัตถ์ สร้างจากเปลือกหอย จึงมีสีขาวขุ่น เหมือนมนุษย์ทั่วไป

หลวงพ่อโต วัดบุปผาราม

          สิ่งที่น่าสนใจภายในพระอุโบสถ คือ จิตรกรรมฝาผนังศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่ได้รับการบูรณะจากเหล่าพ่อค้าชาวจีนที่ล่องสำเภามาค้าขาย และตั้งรกรากที่จังหวัดตราดซึ่งเป็นเมืองท่า โดยงานจิตรกรรมล้วนเป็นฝีมือของช่างพื้นถิ่นที่เป็นชาวจีน ลวดลายต่าง ๆ จึงสะท้อนถึงศิลปะจีน เช่น ลายดอกโบตั๋นในกรอบสีเหลี่ยมด้านหลังหลวงพ่อโต หากสังเกตจะมีความพริ้วของผ้าม่าน ซึ่งผ้าม่านได้ถูกวาดครอบบานช่องหน้าต่างทุกบานประดับด้วยลายผ้าต่าง ๆ ไม่ซ้ำกัน ด้านข้างคือกิเลนและสิงห์คาบคัมภีร์นอกจากนี้ยังมี ลายพระพุทธเจ้าปางแสดงธรรม ลายดอกพุดตาน และบนเพดานเป็นรูปดาว มีลายกลีบบัวซ้อนอยู่ภายใน เป็นต้น

          วิหารพระพุทธไสยาสน์ เป็นอาคารชั้นเดียว ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์ สันนิษฐานว่าบูรณะพร้อมกับหลวงพ่อโต เพราะที่พระเนตรมีการประดับด้วยเปลือกหอยด้วยเช่นกัน ผนังมีจิตรกรรมฝาผนังเน้นลายดอกไม้ และสัตว์ต่าง ๆ ปัจจุบันหลุดลอกไป มากแล้ว

          ในบริเวณวัดยังมีกุฏิสงฆ์ ที่สร้างขึ้นในราวปี พ.ศ. 2370 – 2375 เป็นกุฏิขนาดเล็กจำนวน 11 หลัง มีขนาดประมาณกว้าง 2 เมตร ยาว 4.50 เมตร ซึ่งเป็นพื้นที่ให้พระสงฆ์จำวัดเพียงหลังละ 1 รูป ซึ่งสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกพระองค์ที่ 19 ได้กล่าวไว้ว่าเป็นการสร้างกุฏิที่ถูกต้องตามพระบรมพุทธานุญาต ในพระธรรมวินัย ซึ่งทุกวันนี้แทบไม่มีให้เห็นแล้ว 

          พิพิธภัณฑ์ เป็นแหล่งรวบรวมโบราณวัตถุอันทรงคุณค่าไว้มากมาย เช่น พระบรมสารีริกธาตุ พระพุทธรูปทอง พระพุทธรูปบุเงิน รวมทั้งเครื่องถ้วยจีน เครื่องถ้วยยุโรป แสดงให้เห็นถึงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างเมืองท่าชายฝั่งตะวันออก กับเมืองอื่นทั้งในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไปจนถึงโลกตะวันตก

          วัดบุปผาราม เป็นศูนย์รวมในการจัดงานประเพณีสงกรานต์ในวันที่ 13 – 15 เมษายน ของทุกปี โดยมีกิจกรรมเช่น พิธีทำบุญตักบาตร พิธีเจริญพระพุทธมนต์เย็น การทำบุญฉลองพระทราย กิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรมไทยสายใยชุมชน ซึ่งในช่วงงานเทศกาล ทางวัดจะเปิดพระอุโบสถและวิหารเก่าแก่ภายในวัดให้พุทธศาสนิกชน และนักท่องเที่ยวได้เข้าชมอีกด้วย

          การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานตราด ได้คัดเลือกวัดบุปผารามเป็น Unseen New Chapter ของปี 2566

แผนที่วัดบุปผาราม
ต.วังกระแจะ อ. เมืองตราด จ.ตราด