ชวนไหว้พระประธานทั่วไทย
วัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว หรือวัดบางแก้ว ถือว่าเป็นวัดเก่าแก่ที่สุดในจังหวัดพัทลุง สันนิษฐานว่า สร้างขึ้นในสมัยอาณาจักรศรีวิชัย (พุทธศตวรรษที่ 13-14 – ราว พ.ศ.1482) โดยพื้นที่บริเวณวัดเขียนบางแก้ว เชื่อว่าเคยเป็นที่ตั้งของเมืองพัทลุงมาก่อนเพราะพบซากปรักหักพังของศิลาแลง และพระพุทธรูปมากมาย เช่น พระแก้วคุลาศรีมหาโพธิ (ศิลปะสมัยอยุธยาตอนต้น) วัดเขียนบางแก้วมีทั้งช่วงที่รุ่งเรืองเป็นศูนย์รวมชุมชน และช่วงที่รกร้างเนื่องจากสถานการณ์บ้านเมือง แต่ก็ได้รับการบูรณะและทำนุบำรุงเรื่อยมาจนเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองของชาวพัทลุงมาจนถึงปัจจุบัน
ภายในวัดมีสถาปัตยกรรม รวมถึงโบราณสถาน และโบราณวัตถุ หลายอย่าง โบราณสถานที่เก่าแก่และสำคัญที่สุดคือ พระมหาธาตุเจดีย์บางแก้วที่มีอายุกว่า 1,๐๐๐ ปี และเป็นหนึ่งในพระธาตุศักดิ์สิทธิ์แดนใต้ฝั่งอ่าวไทย
“จตุธรรมธาตุ” 4 พระธาตุศักดิ์สิทธิ์แดนใต้
พระมหาธาตุเจดีย์บางแก้วเป็นเจดีย์ก่ออิฐฐาน 8 เหลี่ยม สันนิษฐานว่าได้รับรูปแบบการสร้างมาจากพระบรมธาตุเจดีย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช แต่ย่อขนาดให้เล็กกว่าวัดโดยรอบยาว 16.50 เมตร สูงถึงยอด 22 เมตร ยอดสุดเป็นพานขนาดเล็ก 1 ใบ ภายในมีดอกบัวทองคำ จำนวน 5 ดอก 4 ใบ (ปัจจุบันทองคำหายไป)
รอบพระมหาธาตุเจดีย์สามด้าน ยกเว้นด้านทิศตะวันออก มีระเบียงหรือวิหารคดเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนหลังคามุงด้วยกระเบื้องดินเผา ภายในเป็นวิหารคดประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัยจำนวน 34 องค์ หันหน้าเข้าหาเจดีย์
โบสถหรือโบสถ์มหาอุตม์ของวัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว ตั้งอยู่ด้านหน้าพระมหาธาตุเจดีย์ หันหน้าไปทางทิศตะวันออกขนานกับคลองบางแก้ว ภายในมีพระประธานปูนปั้นปางมารวิชัย 5 องค์ ด้านหลังอุโบสถกั้นเป็นห้องไหว้พระพุทธไสยาสน์ปูนปั้น 1 องค์ รอบอุโบสถมีใบพัทธเสมาจำหลักหินทรายแดงไม่มีลวดลายศิลปสมัยอยุธยาตอนต้น จำนวน 8 ใบ
พระประธานในอุโบสถวัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้วเป็นพระพุทธรูปขัดสมาธิราบปางมารวิชัย มีอุษณีษะเป็นเปลวเพลิง พระพักตร์วงรี พระขนงโก่ง พระเนตรมองตรงพระนาสิกค่อนข้างยาว แย้มพระโอษฐ์ ทรงจีวรห่มเฉียง เป็นศิลปะสมัยอยุธยา
โบราณสถานที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่ง คือ วิหารถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา (โคกวิหาร) ปัจจุบันเหลือเพียงซากเนินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีฐานชุกชีก่อด้วยอิฐและหิน ตอนบนมีชิ้นส่วนพระพุทธรูปจำหลักจากหินทรายแดง ศิลปะสมัยอยุธยาตอนต้นจำนวน 3 องค์ พระเศียรพระพุทธรูปหินทรายแดงขนาดใหญ่ 1 เศียร วิหารถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยาเคยมีความสำคัญมาในอดีตกาลคือเป็นสถานที่ข้าราชการเมืองพัทลุงมาร่วมกันประกอบพิธีดื่มน้ำสาบานครั้งที่เมืองพัทลุงยังตั้งอยู่ที่โคกเมือง
นอกจากนี้ ภายในวัดยังมีพิพิธภัณฑ์จัดแสดงโบราณวัตถุ เช่น ถ้วยชามจีนสมัยราชวงศ์ซุ่ง ราชวงศ์เหม็ง ราชวงศ์เซ็ง สังคโลกสมัยสุโขทัย ศิวลึงค์ ฐานโยนี และพระพุทธรูปสมัยต่าง ๆ ตลอดจนเครื่องมือเครื่องใช้พื้นเมืองเป็นจำนวนมาก เป็นหลักฐานที่แสดงถึงว่าบริเวณนี้มีการติดต่อรับอารยธรรมอินเดียมาตั้งแต่สมัยต้นประวัติศาสตร์
วัดพระบรมธาตุเจดีย์เขียนบางแก้ว มีงานประจำปีทั้งหมด 3 ครั้ง คือ
ครั้งที่ 1 พิธีห่มผ้าพระธาตุ วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ซึ่งตรงกับวันมาฆบูชา
ครั้งที่ 2 มโนราห์โรงครู จัดขึ้นวันพุธแรก เดือน 6 และ
ครั้งที่ 3 มโนราห์ประชันโรง ในวันขึ้น 15 ค่ำ ถึง แรม 1ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี
