กมฺมุนา  โหติ  พฺราหฺมโณ
คนจะประเสริฐก็เพราะการกระทำความประพฤติ

เกร็ดเรื่องราว:

นามสิทธิชาดก ว่าด้วย ชื่อไม่เป็นของสำคัญ

กาลครั้งหนึ่ง พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์อยู่ในเมืองตักสิลา มีศิษย์คนหนึ่งชื่อว่า ปาปกะ (นายบาป) เขาคิดว่าชื่อเขาไม่เป็นมงคล จึงไปหาอาจารย์เพื่อให้ตั้งชื่อใหม่ อาจารย์บอกให้เขาไปหาชื่อที่ตัวเองชอบแล้วจะเปลี่ยนชื่อใหม่ให้

เขาออกเดินทางเพื่อไปหาชื่อใหม่ เมื่อถึงเมืองแห่งหนึ่งซึ่งมีงานศพพอดี จึงถามถึงชื่อคนตาย เหล่าญาติบอกเขาว่าคนตายชื่อว่า ชีวกะ (บุญรอด) เขาถามว่า “ขนาดชื่อบุญรอดยังตายอีกหรือนี่”

ญาติจึงบอกว่า “คนเราจะชีวกะ (บุญรอด) หรือ อชีวก (ไม่รอด) ก็ตายทั้งนั้น ชื่อมีไว้ใช้สำหรับเรียกขานกันเท่านั้น เจ้านี่โง่กระมัง” เขาได้ฟังดังนั้นจึงมีความรู้สึกเฉยๆ เรื่องชื่อ แล้วเดินทางกลับเข้าเมืองของตน

เมื่อถึงในเมือง เจอนายทุนกำลังจับหญิงผู้หนึ่งมาเฆี่ยนตี จึงถามถึงสาเหตุก็รู้ว่านางไม่ยอมจ่ายดอกเบี้ย ทำให้ต้องถูกลงโทษอย่างนี้ เขาถามว่านางชื่ออะไร พอรู้ว่านางชื่อ ธนปาลี (คนมีทรัพย์) จึงถามว่า “แม้จะชื่อ ธนปาลี (คนมีทรัพย์) ยังไม่มีเงินจ่ายดอกเบี้ยอีกหรือ”

พวกนายทุนตอบว่า “จะชื่อธนปาลี (คนมีทรัพย์/คนรวย) หรือ อธนปาลี (คนไม่มีทรัพย์/คนจน) ก็มีหนี้สินได้ทั้งนั้น ชื่อเป็นเพียงสิ่งที่ใช้เรียกขานกันเท่านั้น เจ้านี่โง่แน่ๆ” เขาได้ฟังดังนั้นยิ่งมีความรู้สึกเฉยๆ เรื่องชื่อมากขึ้น แล้วเดินออกจากเมืองไปตามทาง

ระหว่างทางได้พบชายหลงทางคนหนึ่ง ก็ได้รู้ความจริงว่าเขาชื่อ ปันถกะ (ผู้ชำนาญทาง) จึงถามว่า “ขนาดเจ้าชื่อผู้ชำนาญทาง เจ้ายังหลงทางอีกหรือ”

คนหลงทางตอบว่า “จะชื่ออะไรก็หลงทางกันได้ทั้งนั้นแหละ ชื่อก็เป็นเพียงสิ่งใช้เรียกขานกันเท่านั้น”

ในที่สุดเขารู้สึกวางเฉยได้ในเรื่องชื่อ แล้วเดินทางกลับไปหาอาจารย์เล่าเรื่องราวทุกอย่างให้อาจารย์ฟัง และบอกอาจารย์ว่าจะใช้ชื่อเดิม อาจารย์ฟังเขาเล่าแล้วก็กล่าวว่า “เพราะเห็นคนที่ชื่อเป็นตายไป นางผู้มีทรัพย์กลับตกยาก และคนชื่อชำนาญทางกลับหลงทางในป่า นายบาปจึงกลับมา”

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

“ชื่อจะไพเราะ มีความหมายดีแค่ไหน ก็ไม่สู้กับที่เรามีความประพฤติดี”

จากหนังสือ พระเจ้า 500 ชาติ ฉบับสมบูรณ์ สถาบันบันลือธรรม ธรรมสภา

พระไตรปิฎกเล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ 19 ขุททกนิกาย ชาดก ภาค 1

นามสิทธิชาดก ว่าด้วยชื่อไม่เป็นของสำคัญ

อ่านอรรถคาถาเพิ่มเติมได้ที่ https://84000.org/tipitaka/attha/jataka.php?i=270097

#คนจะประเสริฐก็เพราะการกระทำความประพฤติ #นามสิทธิชาดก #ชื่อไม่เป็นของสำคัญ #ปันธรรม #บ้านไอศูรย์