วัดญาณเวศกวัน เป็นวัดราษฎร์ ตั้งอยู่ที่ ต.บางกระทึก อ.สามพราน จ.นครปฐม ถัดจาก ด้านหลังพุทธมณฑลเพียง 100 เมตร เริ่มจากการเป็นสำนักสงฆ์ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2532 และจัดตั้งเป็นวัดในปี พ.ศ. 2537 สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มี สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) เป็นเจ้าอาวาสองค์แรกจนถึงปัจจุบัน ด้วยคุณูปการด้านการเผยแพร่หลักธรรมพระพุทธศาสนา ทั้งการบรรยายและผ่านสื่อต่าง ๆ มากมาย ท่านจึงได้รับพระราชทานสถาปนาเป็น สมเด็จพระราชาคณะชั้นสุพรรณบัฏ ซึ่งเป็นสมเด็จพระราชาคณะรูปที่ 2 ที่อยู่นอกพระนคร (รูปแรก คือ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (พุก) วัดศาลาปูน พระนครศรีอยุธยา ในสมัยรัชกาลที่ 5)
ชื่อของวัดญาณเวศกวัน มีความหมายว่า ป่าที่มีเรือนแห่งความรู้ หรือ ป่าของผู้เข้าสู่ญาณพื้นที่ส่วนใหญ่ภายในเนื้อที่ 28 ไร่ 1 งาน 85 ตารางวา ของวัดจึงมีเต็มไปด้วยพรรณไม้หลากหลายมากกว่าสิ่งปลูกสร้าง ด้วยแนวคิดว่าธรรมชาติที่อยู่รายล้อมรอบตัวคือแหล่งการศึกษาเรียนรู้อันกว้างใหญ่ ล้ำลึก เป็นธรรมะใกล้ตัวที่ผู้มีปัญญาจะพึงค้นพบ
วัดญาณเวศกวัน มีบรรยากาศไม่เหมือนวัดทั่วไป ภายนอกรอบรั้วปลูกไม้เลื้อยปกคลุม ภายในวัดรายล้อมด้วยต้นไม้น้อยใหญ่จนเป็นป่าขนาดย่อม สิ่งปลูกสร้างภายในวัดไม่มากนัก หลัก ๆ ประกอบด้วย
พระอุโบสถ 2 ชั้น สีขาว ชั้นล่างโปร่งคล้ายใต้ถุน ใช้เป็นที่ประชุมจัดกิจกรรม ชั้นบนประดิษฐานพระประธาน นามว่า พระพุทธประธานญาณเวศกวโนดม หน้าตักกว้าง 59 นิ้ว ประดิษฐานและทำพิธีสมโภชเสร็จสิ้นเมื่อวันที่ 17 มกราคม 2542 ลักษณะของพระอุโบสถเรียบง่ายสะอาดตา ใช้สำหรับประกอบพิธีสงฆ์
หอญาณเวศก์ธรรมสมุจย์ อาคารหอสมุด 3 ชั้น เป็นสถานที่เพื่อการศึกษาค้นคว้า พระธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า นอกจากมีคัมภีร์พระพุทธศาสนา ที่สำคัญ อาทิ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา และคัมภีร์ตัพพินิมุต ไว้เป็นหลักในการค้นคว้าอ้างอิงแล้ว ยังเป็นที่เก็บรวบรวม ผลงานประพันธ์ของ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต) ที่ครบถ้วนสมบูรณ์ที่สุด ตลอดจนหนังสือและข้อเขียนประกอบอื่น ๆ ที่เป็น ประโยชน์ต่อการใช้อ้างอิง สืบค้น ส่งเสริมให้เกิดความรู้ความเข้าใจในพระพุทธศาสนาให้กว้างขวางลึกซึ้งยิ่งขึ้น เปิดให้บริการทุกวันอังคารถึงวันอาทิตย์ เวลา 08.00 น. – 16.00 น. โดยสามารถยืมหนังสือออกมานั่งอ่านภายในบริเวณวัดได้
ญาณเวศก์ธรรมศาลา อาคารโปร่งกว้างสำหรับถวายภัตตาหาร สังฆทาน และเป็นสถานที่ฉันภัตตาหารของพระสงฆ์ โดยพระจะนำสมาทานศีล รับถวายทาน สัมโมทนียกถา (แสดงธรรม) และอนุโมทนากถา (ให้พร) ตามลำดับ ในช่วงเช้า เวลาประมาณ 06.55 น. และช่วงเพล เวลาประมาณ 10.30 น. โดยผู้ที่ประสงค์ถวายภัตตาหาร สามารถถวายได้ ทุกวัน เวลาประมาณ 09.00 น. 10.30 น.
สิ่งที่โดดเด่นของวัดญาณเวศกวันนอกเหนือจากสิ่งปลูกสร้างเรียบง่ายท่ามกลางผืนป่า คือการมุ่งเน้นการเผยแพร่หลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา ไม่ว่าจะเป็นหอสมุด การแจกหนังสือธรรมะและสื่อธรรมต่าง ๆ เช่น ซีดีเสียงคำสอน เว็บไซต์สำหรับการศึกษาเรียนรู้ และการจัดกิจกรรมทางธรรมที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปตลอดทั้งสัปดาห์ ตลอดทั้งปี โดยผู้ที่สนใจ สามารถติดตามกิจกรรมทางธรรมและเนื้อหาคำสอนได้ที่เว็บไซต์ https://www.watnyanaves.net/th/activity-list
แผนที่วัดญาณเวศกวัน เป็นวัดราษฎร์ ตั้งอยู่ที่ ต.บางกระทึก อ.สามพราน จ.นครปฐม
